Sp!ts 30-11-’06 • Coromandel Brombacher



Dubbelspel in Paradiso

Als de landelijke actie Nederland Leest aan is geslagen, kent vrijwel iedereen nu het boek Dubbelspel. Zondag is het boek van Frank Martinus Arion ook als toneelstuk te zien in poptempel Paradiso. Op de bühne vinden we dan onder meer VVD-leider Mark Rutte, zangeres lzaline Calister en acteur Raymi Sambo. ‘Het is een free ticket to Curaçao.’

AMSTERDAM - De productie van Dubbelspel komt van John Leerdam, PvdA-Kamerlid en oud-regisseur. Eerder dit jaar bracht hij De tranen van Den Uyl op de bühne, een verhaal over de Surinaamse onafhankelijkheid. Net als dit stuk is Dubbelspel sociaal-politiek, eenmalig in Nederland en wordt het vervolgens in het land van herkomst gespeeld. Ook staat er weer een politicus in, Mark Rutte, die vanwege de formatie en ‘intern dubbelspel’ wat druk is voor interviews.

Voor degenen die het boek niet lazen: Dubbelspel speelt zich af op het Curaçao van de jaren zeventig. Het gaat over de politieke en sociale misstanden op het Antilliaanse eiland. De bevolking op deze kolonie wordt al jaren onderdrukt door de blanken. De macht en heerschappij over personen en goederen is zelfs bij het spelen van domino een belangrijk gespreksonderwerp. De bevolking moet zich ontwikkelen zich uit deze greep bevrijden door moed en liefde te tonen en door het verstand te gebruiken.

Dubbelspel verwijst naar een term uit het dominospelletje, en naar het overspel dat in het verhaal veel gepleegd wordt.

Met dit stuk kom je veel te weten over de Antilliaanse cultuur, denken Sambo en Calister. Het geeft de sfeer van de Antillen goed weer en is een ‘free ticket to Curaçao’. Het boek is de basis van Calisters carrière. ‘Ik moest het voor school lezen. Ja, dan mopper je wel. Het is een dik boek. Maar het opende mijn ogen. Door Dubbelspel ben ik anders naar kunst gaan kijken. Kunst was iets van buiten mijn eigen cultuur, van andere landen. Dit was literatuur, en tegelijkertijd stond ons eiland centraal. Plekken waar ik dagelijks kwam, konden dus ook kunst zijn.’

Vooral daardoor heeft zij besloten dat zij haar eigen cultuur en taal als uitgangspunt neemt in haar muziek. Het legt haar geen windeieren. Ze wordt een soort Norah Jones van de Antillen. In 2000 breekt Calister door met het album Soño Di Un Muhé (Droom Van Een Vrouw).

Dubbelspel is nog altijd actueel, vindt zij. ‘In die zin dat Antillianen niets uitspreken als ons iets dwars zit, zoals in Nederland. Bij onze cultuur blijven de dingen onderhuids.’ Wel denkt zij dat de levensstandaard verbeterd is. ‘Ik denk niet dat mensen nog voor een paar schoenen met elkaar naar bed gaan, bijvoorbeeld. Wat dat betreft is Dubbelspel een tijdsbeeld van de jaren zeventig.’


‘Onderhuids??!’, reageert Raymi Sambo (All Stars, Willem Wever) vanuit een Afrikaanse winkel in Groningen. Hij is daar voor zijn aandeel in de rap-opera van Zep vertaald door Def P. ‘Was het maar zo. Bij onderhuids voel je tenminste nog dat er iets is. Je zou eerder kunnen zeggen dat de dingen worden doodgezwegen.’

Raymi speelt Boeboe. ‘Mijn karakter houdt van vrijheid en vrouwen, zoals veel Antilliaanse mannen. In hoeverre hij met mij overeenkomt? Haha. Nou Boeboe en ik zijn Antilliaans, maar verder verschillen we hoor. Zo geloof ik niet in buitenvrouwen, en ik houd van vrijheid maar ik geef wel richting aan mijn leven.’

Boeboe is taxichauffeur. Zijn auto is zijn vrijheid. Hij heeft geen uitdagingen en ambities. Hij leeft maar wat. En brengt geen inkomen binnen. Zijn vrouw gaat vreemd en gebruikt het geld dat zij hiermee verdient, voor haar zoon. ‘Haar ontrouw is noodzaak. Boeboe gaat overigens ook vreemd. Om zijn stress kwijt te raken.’

Hoewel het beter gaat met Curaçao, zijn dit zaken die vandaag nog steeds voorkomen, meent Sambo. ‘Zo rijk is het er niet, dus mensen moeten op hun eigen manier creatief zijn.’ Wat dat betreft vindt hij Frank Martinus Arion fantastisch. ‘Hij heeft er zijn eigen school en streeft naar een nieuw soort Antilliaan, een met zelfbewustzijn. Hij geeft ze, sorry dat ik het toch ga zeggen, normen en waarden mee.’ Sambo houdt van de Antillianen, maar soms denkt hij wel eens ‘Kom op man.’